Induction và Deduction
Đây là 2 cách thức tư duy cơ bản nhất của con người, tuy nhiên hiểu đúng về chúng lại là một vấn đề.
Nếu tra google, bạn sẽ thấy định nghĩa phổ biến của chúng như sau:
Induction: Đi từ một ví dụ cụ thể ra giả thuyết chung
Deduction: Đi từ một giả thuyết chung ra ví dụ cụ thể
Định nghĩa này có vấn đề bởi không phải lúc nào quá trình tư duy cũng xoay quanh ví dụ hay giả thuyết chung.
Một cách định nghĩa bao quát hơn nên là:
Induction: A có thể suy ra B
Deduction: A chắc chắn suy ra B
Có thể thấy sự khác nhau nằm ở độ chắc chắn của quá trình suy luận. Nếu như bạn chắc chắn 100% A dẫn đến B thì đó là Deduction, còn nếu như bạn chỉ đoán (<100%) thì đó là Induction.
Ví dụ cụ thể:
Induction:
Các bạn khen Bách đẹp trai.
Vậy nên Bách đẹp trai.
Deduction:
Chỉ có 4 người: tôi, ông Yên, vợ ông Yên, chị Phương.
Tôi không ghi âm.
Ông Yên không ghi âm.
Vợ ông Yên càng không ghi âm.
Vậy ai là người ghi âm? Chị Phương!!!
Ứng dụng vào nghiên cứu khoa học (định lượng):
Các bạn quan sát một nhóm đối tượng cụ thể (N1)
Các bạn sử dụng induction để suy ra một giả thuyết chung (H1) (đoán rằng giả thuyết H1 đúng với mọi đối tượng).
Các bạn sử dụng tiếp deduction để suy ra một nhóm đối tượng khác (N2) (Nếu H1 đúng với mọi đối tượng, nó phải đúng với N2).
Các bạn sử dụng các bài đánh giá để xem liệu H1 có đúng với N2 không. Nếu đúng, H1 được củng cố, nếu không, chúng ta cần xem lại H1.
