Giọng nói và học ngoại ngữ
- Formant
Formant, hiểu một cách đơn giản, là những đặc điểm riêng biệt giúp bạn phân biệt được tiếng của đàn piano và đàn guitar dù ở cùng 1 nốt. Đối với giọng nói, formant giúp bạn phân biệt được giọng của 2 người khác nhau, hoặc 2 âm khác nhau (dù ở cùng 1 cao độ). Tóm lại, 2 người khác nhau thường sẽ có chất giọng khác nhau. Việc bạn cố gắng “bẻ giọng” để giống người bản xứ thực chất là bạn đang “bẻ” cái formant tự nhiên của bạn, và điều đó không khác nào bắt 1 cái guitar phải ra tiếng của piano. Nếu không hiểu về cấu trúc âm thanh thì nhiều khả năng chất giọng “bản xứ” đó nghe sẽ rất cứng và thiếu tự nhiên.
Embrace your voice
- Vocal Fry
Có thể tưởng tượng Vocal Fry giống như vừa ợ vừa nói hoặc khi đang ngại. Mình thấy khá nhiều bạn lạm dụng vocal fry vì nghe … ra chất Mỹ. Thực ra thì đúng là ra chất Mỹ thật, vì vocal fry bắt đầu thịnh hành ở Mỹ từ những năm 2000 (ở Anh mình cũng nhận thấy nhiều người trẻ dùng). Lí do có lẽ là bởi nó tạo cảm giác “lịch sự” hơn (?) vì không quá oang oang.
Tuy nhiên đây lại được coi như một vấn đề. Sử dụng vocal fry đồng nghĩa với việc bạn thanh quản của bạn sẽ để thoát hơi và không thể tạo ra âm thanh “sạch”. Đồng thời bạn cũng không thể tận dụng được “buồng rung” của cơ thể (pharyngeal, oral cavity). Hậu quả là 1 giọng nói lí nhí và không thể hiện được sự “tự tin” (từ khóa: Vocal Fry Epidemic).
- Airy
Để dễ hình dung về Airy, bạn hay nghe nhạc Thùy Chi (xe đạp chứ không phải ố). Airy giống với vocal fry ở chỗ là đều để thoát hơi, tuy nhiên với Airy thì dây thanh vẫn rung tự nhiên. Vấn đề của Airy là giọng nói nghe rất nhẹ và đôi khi hơi thiếu năng lượng. Những bạn học giọng Anh - Anh thường gặp vấn đề này, có lẽ vì họ muốn giọng nói nhẹ, bay bay, sang chảnh kiểu hoàng tộc.
When in doubt, speak loud.
- Nên tập trung vào gì khi học phát âm?
Các âm, đặc điểm khi phát âm, ngữ điệu, chunking nên là thứ để ta tập trung.
- Trải nghiệm cá nhân
Bản thân mình cũng từng mắc phải những “vấn đề” trên. Khoảng vài năm trước cũng học các mẹo vặt trên mạng để bẻ giọng, làm trầm giọng, nhằm nghe cho giống bản xứ. Tuy nhiên sau khi dành thời gian tìm hiểu về giải phẫu, cơ chế hình thành giọng nói, các đặc điểm của âm thanh, Bel Canto thì quan điểm của mình đã thay đổi hoàn toàn. Giờ thì không những mình có thể “chơi đùa” với giọng một cách khá thoải mái (trong khả năng cho phép) và tự nhiên mà các bạn bên này nghe cũng tưởng mình lớn lên ở Anh.
Lưu ý: Sẽ có những người phản đối với lập luận là không có gì sai hay đúng mà chỉ có lựa chọn của bản thân. Mình cũng không phản đối gì vì đó là lựa chọn của bạn. Mình chỉ nêu quan điểm dưới góc nhìn “khoa học” (tự nhiên).